Interpunkcja w języku angielskim

W tym artykule znajdziesz zasady angielskiej interpunkcji z przykładami (wykrzyknik, średnik, kropka, znak zapytania, apostrof, łącznik, wielokropek, ukośnik, cudzysłów, dwukropek, myślnik, nawiasy kwadratowe i okrągłe).
Reguły dotyczące przecinków znajdziesz w osobnym tekście: Przecinek w języku angielskim.

Wykrzyknik w języku angielskim

Wykrzyknik po angielsku to exclamation mark albo exclamation point w wersji amerykańskiej.

Wykrzyknik stawiamy na końcu zdania, aby wyrazić emocje, zaskoczenie lub coś podkreślić:

Watch out! Uważaj!
Yummy! Mniam!
Yuck! Fuj!

Jeśli cytujemy zdanie z wykrzyknikiem, cytat zapiszemy tak:

“That was the best movie I’ve ever seen!” she said. – To był najlepszy film, jaki kiedykolwiek widziałam! – powiedziała.

Średnik w języku angielskim – semicolon

Średnik to znak interpunkcyjny, który jest mocniejszy od przecinka, ale słabszy od kropki.
Zastosowanie średnika

  1. Zamiast kropki
    Jeśli dwa zdania są ze sobą ściśle powiązane i dotyczą tej samej myśli, możemy je połączyć w jedno za pomocą średnika.

    Some people play individual sports ; others prefer team sports.

    Można też rozdzielić powyższe zdania i napisać tak:

    Some people play individual sports. Others prefer team sports.
  2. Przed wyrazami namely, however, therefore, that is, i.e., for example, e.g., for instance, etc., jeśli występują one w środku zdania złożonego.
    The exam was very easy; however, only four students passed it.

    Uwaga: W poniższym przykładzie nie użyjemy średnika przed „however”, bo zdanie nie jest złożone.

    The concert, however, was held despite the bad weather.
  3. Oddzielanie grup wyrazów oddzielonych przecinkami.
    The winners come from Rome, Italy; Paris, France; and Berlin, Germany.

Kropka w języku angielskim

Kropka po angielsku to full stop albo period (w wersji amerykańskiej).

  1. Kropkę stawiamy na końcu zdania.
    Today is Monday. Dziś jest poniedziałek.
  2. Nawiasy
    Różnica w użyciu kropki w języku polskim i angielskim pojawia się w zdaniach, które znajdują się w nawiasie. W zdaniu angielskim najpierw stawiamy kropkę, a potem zamykamy nawias. W języku polskim jest odwrotnie – najpierw zamknięcie nawiasu, potem postawienie kropki.

    (And he was late again. Half an hour.) (I znowu się spóźnił. Pół godziny).
  3. Skróty
    Kropkę używamy w skrótach – tylko pamiętaj, że czasem pojawiają się różnice między pisownią amerykańską i brytyjską. Kropki w skrótach częściej używamy w wersji amerykańskiej.

    Pisownia brytyjska Pisownia amerykańska
    MA M.A.
    Mr Mr.
    Mrs Mrs.
    Ms Ms.
    St St.
    Dr Dr.

Znak zapytania w języku angielskim

Znak zapytania to po angielsku question mark. Znak ten stawiamy na końcu pytania.

What’s the time? Która jest godzina?

Znaku zapytania używamy w question tags:

You promised, didn’t you? Obiecałeś, prawda?

Znaku zapytania nie stawiamy w mowie zależnej:

I asked them if they would come. Zapytałem ich, czy przyjdą.
Źle: I asked them if they would come?

Jeśli cytujemy czyjeś pytanie, wygląda to tak:

“Can you play the guitar?” he asked.
He asked, “Can you play the guitar?”

Apostroph – apostrof w języku angielskim

Apostrof ma kilka zastosowań:

  1. W dopełniaczu saksońskim
    Mary’s notebook zeszyt Mary
    my cousin’s wife żona mojego kuzyna

    Więcej na ten temat znajdziesz w artykule Dopełniacz saksoński.

  2. Formy skrócone
    can’t cannot
    isn’t is not
    aren’t are not
    you’d you would albo you had
    haven’t have not
    hasn’t has not
    it’s it is
    she’s she is
    who’s who is
    won’t will not

    Nieformalne skrócone formy

    ‘cos because
    ‘cause because
    ain’t has not/have not/am not/are not/is not
    D’you Do you
    goin’ going
    y’all you all (wy wszyscy)
  3. Szczególne przypadki użycia liczy mnogiej
    Apostrof będzie
    potrzebny w przypadku słów, które nie mają liczby mnogiej. Np. wyraz ale teoretycznie nie ma liczby mnogiej. Dlatego żeby powiedzieć “żadnych ale”, trzeba dodać do “but” apostrof oraz -s.

    No but’s. Żadnych ale.

    Inne przykłady:

    do’s
    if’s
    b’s – litery b

Hyphen – łącznik

Łącznik to krótka kreska, która służy do łączenia wyrazów. Nie można jej zastępować myślnikiem.

Zastosowanie łącznika

  1. Zapisywanie liczb od 21 do 99 słownie.
    thirty-three – 33
    eighty-one – 81
    twenty-nine -29
  2. Przymiotniki złożone – tzw. compound adjectives
    a well-known artist dobrze znany artysta
    a five-minute break pięciominutowa przerwa
    a middle-aged man mężczyzna w średnim wieku
    a thought-provoking article artykuł dający do myślenia
  3. Określanie wieku
    a seven-year-old girl siedmioletnia dziewczynka
    Ale: She’s seven years old. Ona ma siedem lat.
  4. Godziny
    Łącznika używamy do podawania godzin:
    4:00-5:30
    14:25-19:00
  5. Daty
    Między dwoma datami używamy łącznika:
    2000-2016
    1515-1574
  6. Ułamki
    two-thirds – dwie trzecie
    one-third – jedna trzecia
  7. Rzeczowniki złożone – compound nouns
    mother-in-law – teściowa
  8. Niektóre wyrazy z przedrostkami
    mid-April połowa kwietnia
    mid-season środek sezonu
    pre-Columbian prekolumbijski
    Trans-Siberian transsyberyjski
    re-count powtórnie przeliczyć
    ex-husband były mąż
    self-defence samoobrona
  9. Czasowniki złożone
    sight-read – grać z nut
  10. Niektóre przyrostki
    Po przyrostkach ex-, mid-, inter-, co-, self-, anit-, pro-, non-, post- często pojawia się łącznik (ale nie zawsze!). Najlepiej sprawdzić zawsze w słowniku.

    Czasem oba zapisy (bez łącznika i z łącznikiem) są poprawne.
    ice cream, ice-cream
    gluten-free – bezglutenowy

Ellipsis – wielokropek

Wielokropek to trzy kropki, które można postawić na końcu i na początku zdania.
Zastosowanie wielokropka:

  1. Wyrażanie niepewności, wahania, zwątpienia.
    I don’t know… Maybe…
  2. Cytowanie
    Jeśli cytujemy jakieś zdanie, ale chcemy pominąć niektóre fragmenty, wtedy przyda nam się wielokropek.
    Przykład z wielokropkiem na początku zdania:

    “… [T]hat is the major task for the European Commission.”

    A dlaczego pierwsza litera „that” znajduje się w nawiasie kwadratowym? Ponieważ w oryginale „that” jest pisane małą literą.

    The day was beautiful… [T]he sun was shining, and the birds were singing.

    Wielokropek na końcu zdania:

    “I think this is a very important message for our voters…”
  3. Niedokończona myśl lub pauza
    “I may be a burglar… but I’m an honest one, I hope, more or less.”
    ― J.R.R. Tolkien, The Hobbit

Slash – ukośnik

Ukośnik to po angielsku slash. Inne spotykane nazwy to oblique, forward slash i stroke.

Użycie ukośnika

  1. Skróty
    n/a (not applicable) nie dotyczy
    b/w (between) pomiędzy
    w/o (without) bez
    c/o (care of) na adres
  2. Zapis ułamków
    ¼
    2/7
  3. Zapis daty
    16/12/2015
  4. Zamiast „per”
    Ukośnikiem możemy zastąpić wyraz „per”:

    $10/hour $10 per hour
    100 km/hour 100 km per hour
  5. Zamiast „and” i „or”
    he/she he or she
    up/down up or down
    Dear Sir/Madam Dear Sir or Madam

Quotation marks – cudzysłów

Podstawową różnicą między cudzysłowem w języku polskim i angielskim jest to, że angielski cudzysłów otwieramy zawsze „od góry”:

“…” – angielski cudzysłów
„…” – polski cudzysłów

Cudzysłów może być pojedynczy (‘…’) lub podwójny (“…”).

Zastosowanie:

  1. Cytowanie wypowiedzi
    “Anderson, don’t talk out loud. You lower the IQ of the whole street.” –Sherlock
    “It is much more difficult to judge oneself than to judge others.”

    a) Cytat na początku zdania

    “I missed you,” she said.

    b) Cytat na końcu zdania

    She said, “I missed you.”

    W przypadku cytatu składającego się z jednego wyrazu możemy pominąć przecinek.

    She said, “Yes.”
  2. Tytuły (filmu, książki, festiwalu)
    “The Little Prince” was originally written in French.

Dwukropek – colon

Dwukropek w języku angielskim używamy:

  1. Przed cytatami
    My sister said: “For me, this decision is quite simple.”
  2. Przed listą
    There were many vegetables: potatoes, turnips, beans, onions, and carrots.
  3. Po nazwisku
    W amerykańskim angielskim w oficjalnej korespondencji po zwrocie grzecznościowym (czyli zazwyczaj nazwisku) zamiast przecinka użyjemy dwukropka.

    Dear Mr Evans:
  4. W zdaniach złożonych
    Gdy druga część wyjaśnia pierwszą albo zawiera jakiś przykład.

    An old saying goes: “Always look at a man’s shoes, they will tell you a lot about him”.

Parentheses – nawiasy okrągłe

Nawiasy okrągłe to po angielsku round brackets albo parentheses. Głównie używamy ich, by dodać do zdania dodatkową informację lub skomentować coś.

The River Thames is 215 miles long (see page 251).
The word penguin might come from Welsh (pen gwyn means white head in Welsh).

Brackets – nawiasy kwadratowe

Nawiasy kwadratowe są dość rzadko używane, bo pojawiają się głównie w cytowanych tekstach. Znajdują się w nich informacje oddane, które nie są częścią oryginalnego cytatu.

Last month Mr Jones [Mary’s neighbour] got promoted and moved to the capital.

Dash – myślnik

Myślnik służy do dodania wtrącenia lub podkreślenia czegoś. Zazwyczaj między myślnikiem nie ma spacji.

The mysterious womana tall blondewalked out of the room.

Czasem można też napotkać zapis ze spacjami:

The mysterious woman — a tall blonde — walked out of the room.

Myślniki są charakterystyczne dla stylu nieformalnego (np. są często używane w prywatnej korespondencji); zastępują przecinek, średnik i dwukropek.